Mitomani
Gizem ÖZBEK’in kaleminden
Kişiler zaman zaman alternatif gerçeklik oluşturma eğiliminde olabilmektedir. Bu durumun hayatın gerçekliğine olan tahammülsüzlük ve idealize edilen zihin kurguları ya da acıdan kaçmak gibi farklı birçok nedeni olabileceğini belirtmek gerekir.
Alternatif gerçeklik bağlamında hazırlanan kurguyu gerçeğin kendisi olarak kabul eden kişi eriştiği haz nedeniyle orada yaşamaya başlar. Tıpkı bir tür bağımlılık gibi o hazza tekrar erişebilmek için de bir davranış bağımlılığı oluşur.
Fakat mitomani bağlamında ele aldığımız kişiler aslında bu durumun çok ötesindedir. Çünkü gerçekten bu probleme sahip bir kişinin yalan söylediği asla anlaşılmaz. Gerçek mitomanlar, söyledikleri yalan sebebiyle etkileşimde oldukları insanlarda kesinlikle bir şüphe uyandırmazlar. Bu konuda düşünülenden daha becerikli olan mitomanlar, yalanlarını gerçeğin kendisiymiş gibi yaşarlar.
Karşınızdaki kişi eğer mitomani tanısı konmuş bir kimse ise gerçeği size kendisi söylemediği sürece fark edebilmeniz pek mümkün değildir. Çünkü bir mitoman tarafından oluşturulan alternatif gerçeklik beden ve zihinle öylesine eşgüdümlüdür ki çoğu zaman elektroensefalografi vb. ölçümlerde klinik seviyede tespit edilemez.
Yalnızca beden ve zihin birbiriyle eşgüdümlü değildir; kişinin yaşamı ve tüm zihin kurguları da çelişkiye sebebiyet vermeyecek şekilde koordine olmuş durumdadır. Yani gerçek size itiraf edilmediği sürece sizin tarafınızdan bilinmesi pek de mümkün değildir.
Bu noktada belirtilmesi gereken bir durum da gerçek itiraf edildiği zamanlarda kişilerin ona inanmayı tercih etmemesidir. Mitoman tarafından oluşturulan alternatif gerçeğe (yalana) kıyasla daha inanılmaz bir realite söz konusudur.
Mitomaniye sebep olan pek çok farklı etkenden söz etmek mümkündür. Çocukluk döneminde egoyu tehdit eden unsurlarla başa çıkmak için bu yöntem kullanılarak bir kazanım haline getirilebilir ya da eğer çocuk hislerini nasıl davranışa dönüştüreceğini öğrenemeden yetişirse yine mitomani bağlamında davranışlar geliştirebilir.
Kişiler eğer duygu dışavurumları noktasında problemler yaşıyorlarsa tetikleyici durumlarla karşılaştıklarında duygularıyla nasıl başa çıkacaklarını bilemediklerinden koruyucu olarak sabitledikleri bu mekanizmayı kullanma eğilimi gösterebilirler.