BİZE İYİ BAKIN OLUR MU?

SIĞIRCILIĞIN TEMEL TAŞI 0-6 AYLIK DÖNEM:
Hayvancılıkta verim veya gelir hesabı yaparken genelde et verimi ve süt verimi üzerinden hesap yaparız. Ama maalesef ki evdeki hesap çarşıya uymaz. Bir bakarsınız yedirdiğiniz yem ortada, ama karşılığında alınan süt ve randıman beklentinizi karşılamamış. Bana göre Türkiye’de yem maliyetlerini bir kenara koyarsak, karlılığı ve verimi etkileyen en önemli faktörlerden birisi de yetersiz ve dengesiz beslenmedir. Beslemedeki bu olumsuz tablolar da bir ömür boyu hayvanımızı gerek et verimi gerekse süt verimi konusundan olumsuz etkilemektedir.
Bunu şöylede özetleyebiliriz. Çocukların küçük yaşlarda yeterince anne sütü alamaması ve veya yetersiz anne sütü ve devamındaki aylarda dengeli beslenemeyince gelişimini tam anlamıyla tamamlayamaması gibi. Buzağılar içinde durum aynı. Çünkü buzağılar mide gelişimini ortalama 6 ayda tamamlar. Dişilerde de süt bezleri gelişimi 7. Ayında başlar. Şayet 6. Ayına kadar bu mide gelişimini, yani 4 mide oluşumu düzgün bir şekilde tamamlayamazsa, midedeki sindirim faaliyetleri tam anlamıyla gerçekleşmez. Mide gelişimi yani 4 bölme dediğimiz yapının (Şirden, İşkembe, Börkenek, Kırkbayır) tam anlamıyla gelişememesi durumunda, ilerleyen aylarda her ne kadar sindirim olsa da, tam anlamıyla yemden faydalanma olmayacaktır. Dolayısıyla damızlık yaştaki et ve süt verimi düşük olacaktır. İşkembede özellikle yem sindiriminin temel taşı olan pupilla dediğimiz gözenekli yapılar vardır. Bunlar şayet sağlıklı gelişmezse, bu da direkt et ve süt verimine yansır.
Peki 0-6 aylık dönemde midenin bu şekilde gelişmesini engelleyen nedenler neler:
–Buzağıya gereğinden fazla veya az süt içirilmesi, (ishal…)
–Buzağıya aşırı sıcak veya soğuk süt içirilmesi, (ishal…)
–Buzağının erken veya geç sütten kesilmesi,
–Buzağının geç yeme alıştırılması, (ilk bir haftada başlaması gerekirken)
–Buzağıya kendi yemesi gereken yemler dışında, zor sindirilebilen yemler verilmesi,
–Sütten kestikten sonra aşırı veya yanlış yemler verilmesi,
–Buzağılara erken dönemde saman, kepek ve silaj verilmesi,
–Buzağıya özellikle serbest şekilde su içebileceği şartların sağlanamaması,
–Buzağıların aşırı kalabalık ve stresli ortamlarda yetiştirilmesi,
Burada özelikle şuna da değinmek istiyorum. Buzağıların sütten kesildikten sonraki dönemde kalabalık ve stresli bir ortama bırakılması, genç dönemde buzağı hastalık ve ölümlerin sebepleri arasında başı çekmektedir. Çünkü sütten kestikten sonra yeni yeme geçiş döneminde, aniden mide de mikroflora, yani bakteri yapısı değiştiğinden, ani ölümlerle sonuçlanabilmektedir. Onun için böyle bir geçiş yapılacaksa sütten kesmeye 1 hafta kala yem geçişine başlanmalıdır.
0-6 aylık iyi bakım ve besleme şartları, bir işletmenin alt yapısıdır ve geleceğidir. Bu alt yapıyı iyi oturtamayan, özellikle iyi takip etmeyen işletmeler, her zaman damızlık yetiştirmede zorlanacaktır.
Ülkemizde buzağı ve genç yetiştiriciliğinde, saman, kepek, silaj, besi yemi gibi yemler hala daha kullanılmaktadır. Bu tamamen doğru değildir. Dikkatli yedirmek ve imkan varsa bir uzman görüşüne başvurmakta fayda vardır.
PEKİ 0-6 AYLI BAKIM VE BESLEME NASIL OLMALI:
–Doğumdan sonraki 1. Hafta su ve başlangıç yemi verilmeli,
–Buzağının altı kuru ve temiz olmalı,
–İmkan varsa doğumun hemen peşine septiserum yapılmalı,
–Ağız sütü olmazsa olmazımız,
–Yem tüketimine göre, süt tüketimi de ayarlanmalı,
–Irk, canlı ağırlık ve yem tüketimine göre, 2,5-3 veya 3,5 aylıkken sütten kesilmeli,
–Sütten kesilirken, özellikle son bir hafta büyütme yemine kademeli geçilmeli,
–Sütten kestikten sonra imkan varsa ot grubu serbest, yem tüketimi de tüketebildiği kadar yedirilmeli,
–Sütten kestiğimiz buzağı, şayet kalabalık bir buzağı içine koyulacaksa çok iyi takip edilmeli. Çünkü burada büyük buzağılar onu ezebilir, iyi takipte olmalı.
–5.6. aya girişte çok az saman ve çok az silaj alıştırmalık verilebilir.
–Şayet sütten kesildikten sonra, ilerleyen dönemlerde buzağıda karışık tüy yapısı ve sarkmış işkembe gözlenirse, mutlaka besleme ve iç dış parazit yönünden incelenmelidir.

SAYGIYLA,SEVGİYLE KALIN.

Hakan Temur