BAFRA ÇETİNKAYA KÖPRÜSÜ

Her şehre damgasını vuran bazı mekânlar vardır. Medeniyetlerin kendi yaşam biçimleriyle uygarlık seviyelerini yansıtan en karmaşık ve kapsamlı yapı olan şehrin mekânlarını sosyal, kültürel, arka planlar olmadan anlayıp algılayabilmek mümkün değildir.

Bu mekânlardan biri de Cumhuriyet’in ilk yıllarında Bafra’da yapılmış olan Çetinkaya köprüsüdür.

1937 evvel Kızılırmak üzerinden karşıdan karşıya geçişler 650 metre uzunluğundaki ahşap bir köprü ile sağlanıyordu. Kalın kalaslar üzerine çok ilkel bir şekilde inşa edilen ince tahta korkuluklarla korunuyordu.

İlkel ahşap köprü üzerinden geçenler için çok büyük tehlikeler de mevcuttu. Her yıl can ve mal kaybı yaşanıyordu.
Bu can kayıplarından en meşhuru bir gelin alayının yaşadığı olaydır.
Ahşap köprüden düğün alayının geçtiği sırada atların uçan kartaldan ürkmesi ve köprünün yıkılarak gelin ve gelin alayının nehirde boğulmasıdır.

Bu acı olay üzerine ‘Köprüden geçti gelin’ türküsü çıkmıştır. Sözleri türküye dönüştüren ünlü sanatçı Neşet Ertaş olmuştur.
Ahşap köprüde yaşanan bu acı olayın ardından gelin alayı geleneği betonarme Çetinkaya köprüsünde günümüzde halen devam etmektedir. Bu geleneğe göre gelin ve gelin alayı atlarda şimdilerde arabalarından iner yürüyerek köprüyü geçer ve yerden 3’er taş gelin ve damada verilir taşlar Kızılırmak’ın azgın sularına dilekler tutulduktan sonra atılır. Bu ritüeller sünnet ve düğünlerde olmazsa olmaz bir durumdur.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında ülkenin dört bir tarafında kalkınma hamleleri başlatılmıştır. Bu hamlelerden biride Bafra’daki her yıl can ve mal kaybına sebep olan halkın bilinçaltında tranvalar yaşatmış olan ve çağın çok gerisinde kalmış Kızılırmak üzerindeki ahşap köprünün yerine yenisin yapılmasıdır.
Dönemin belediye Zihni Lokman Bey olmak üzere diğer bazı ilgililer yeni ve betonarme bir köprü yapabilmek için Ankara nezdinde teşebbüse geçtiler. Zamanın Nafia (ulaştırma) Bakanı merhum Ali Çetinkaya yeni köprünün yapımı ile bizzat ilgilendi.

Köprü çevre kuşaklamasını Bafra kereste fabrikası sahibi Emin Sazak emriyle fabrika çalışanları yapmıştır. Bu düzenlemeyle 470 metre olan ırmak havzası 260 metreye düşürülmüş köprü yapımı başlamıştır.
Köprünün uzunluğu 255 metreye sabitlenmiştir. Köprünün genişliği 680 metredir. 7 kenardan oluşmuştur. Köprü inşaatı 26 ayda bitirilmek üzere 30 Temmuz 1935’te Mahmut Hüseyin, Mustafa Reşir ve Şeriki Kolektif Şirketine ihale edilmiştir. Köprünün inşaatına 1936 yılının ilkbaharında başlanılmıştır. 15 Ekim 1937 de inşaat bitmiştir.

Yapılan yeni köprüye Bafra Belediyesi Başkanı Zihni Lokmanın teklifi üzerine Bafra Belediye Meclisince Ali Çetinkaya Köprüsü adı verilmiştir. Bafra Belediye Başkanı Zihni Lokman Köprü açılışına telgrafla Ali Çetinkaya’yıda davet etmiştir fakat bakanın iş yoğunluğundan dolayı açılışa katılamayacağını bildirmiştir, açılışa müsteşarı Arif Baytın’ı görevlendirmiştir.
4 Kasım 1937’de açılış günü Bayındırlık Bakanı müsteşarı Ali Baytın, Bayındırlık Bakanlığı Köprüler Başmuhendisi Kemal Hayırlıoğlu, Samsun Valisi Fuat Tuksal ve Belediye Başkanı Zihni Lokman askeri ve mülki erkan İle kadın, erkek bütün kasaba halkı civar kasaba ve köylülerin iştirakiyle büyük gösteriler arasında köprü ziyarete açılmıştır.

Ali Çetinkaya köprü açılışı ile ilgili gönderdiği telgraf ‘Cumhuriyet Hükümetinin ve Nafiasının vatanperver çalışkan Bafra ahalisine layık bir hizmeti ve eseri olmak üzere kurmak istediği köprünün hitam bularak bu defa açılma töreni münasebetiyle gönderdiğiniz duygunuza ve kadir şinaslığa hasseten teşekkür ederim. Karşılık devlet ve millet birliğinin, sevgisinin bir sembolü olmak üzere vücuda gelen bu eserin güzel Baframıza kutlu olmasını diler ve cümlenizi saygı ile selamlarım ‘
Nafia Vekili Ali Çetinkaya’