Erhan USTA’dan ‘İHALE’ İSYANI!

Samsun Milletvekili ve İYİ Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta, TBMM Başkanlığına sunduğu kanun teklifinde “Kamu alımları ilkeleri göz ardı edilerek, muhtelif özel maksatlarla sonradan istisnalar kapsamına alınan kamu kurum ve kuruluşların mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin istisna kapsamı dışına alınarak yolsuzluk ve yoksulluklarla mücadele amaçlanmıştır” dedi.

Erhan Usta’nın teklifinden başlıklar şöyle:

‘KAMU İHALE ALANI’NDA YOLSUZLUKLAR
“Ülkemizde yolsuzluk iddialarının en yoğun yaşandığı alan kuşkusuz kamu ihale alanıdır. 04/01/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanun kapsamındaki bazı kurum ve kuruluşların mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin sonradan istisnalar kapsamına alınmak suretiyle; şeffaflık, rekabet ve eşit muamele gibi kamu alımlarında geçerli ilkelerin ortadan kalkmasına, ihalelerin olması gereken bedelden daha yüksek bir bedel ile ihale edilmesine, böylelikle kaynak israfına ve genelin yoksulluğuna sebep olunmaktadır. Bu kapsamda teklifimizle, kamu alımları ilkeleri göz ardı edilerek, muhtelif özel maksatlarla sonradan istisnalar kapsamına alınan kamu kurum ve kuruluşların mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin istisna kapsamı dışına alınarak yolsuzluk ve yoksulluklarla mücadele amaçlanmıştır.

‘PAZARLIK USULÜ İHALE’NİN YANLIŞ KULLANIMI
Bu çerçevede bir diğer önemli konu; Kanunun 21 inci maddesinde düzenlenen pazarlık usulüdür. Bu maddenin (b) bendi ile doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması halinde pazarlık usulü uygulanabilecektir. Uygulamada istisnai olması gereken ve Kanun metninde belirlenen şartların gerçekleşmesi zorunluluğu bulunan bu usule, idareler tarafından sıkça başvurulduğu, mobilya alımından taşıt kiralanmasına kadar ivedilik ya da özellik arz etmeyen pek çok alımın bu usulle gerçekleştirildiği görülmektedir. Son yıllarda yapılan ihalelerin tutar olarak neredeyse yüzde doksanına varan oranda pazarlık usulünün idarelerce kullanıldığı müşahede edilmektedir. Kısaca istisnai olması gereken pazarlık usulü uygulamada temel ihale yöntemi haline gelmiştir.

‘İDARELER BENDİ’ KÖTÜYE KULLANILIYOR
Özellikle idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması halinde bir netlik sağlanamadığından uygulamada çok ciddi eleştirilere yol açmakta ve idareler tarafından kötüye kullanılmaktadır .Bent kapsamında öngörülemeyen durumların neler olacağı belirsizdir. Bu nedenle idarelerin bendi adeta bir çıkış kapısı gibi görerek çoğu kere yanlış değerlendirme ve uygulamaları, getiriliş amacına uygun düşmemektedir.

Bu bent kapsamında ihalelere, idareler, kabul edilebilir gerekçelerle ve gerçekten gerektiğinde başvurulmalıdır. Aksi halde denetimde zafiyet yaşanması kaçınılmaz olacaktır.

AMAÇ, YOLSUZLUK VE YOKSULLUĞUN ÖNLENMESİ
Şeffaflık, güvenilirlik, eşitlik ve hukuka uygunluğun gereği olarak öngörülemeyen kavramına açıklık getirilmesi önemlidir. Sonradan eklenen ve idarelere keyfiyet getiren ve dolayısıyla mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin belli kişi ya da firmalara ihale edilmesine ve ihalelerin olması gereken bedelden daha yüksek bir bedel ile ihale edilmesine sebep olan, yolsuzluk ve yoksulluğun önlenmesi amacıyla düzenleme yapılmıştır.