NEYDİ BU PROBİYOTİK?
Diyetisyen Esra Şal anlatıyor
Sindirim sistemimizde iki tür bakteri bulunmaktadır.Bunlardan biri insan vücudunda bulunduğunda insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen patojen bakterilerdir.Diğer bakteri türü ise insan sağlığını olumlu yönde etkileyen, bağışıklığı arttıran bakterilerdir.İşte bu bakterilere probiyotik denilmektedir.Kısaca dost bakteriler olarak tanımlayacağımız probiyotikler,sağlık üzerinde olumlu etki yapan mikroorganizmalardır.Bağırsak duvarını kaplayarak koruyucu bir tabaka oluşturur ve çeşitli sağlık problemlerine neden olan düşman bakterilerden korur.
NASIL OLUŞUR PROBİYOTİKLER ?
Birçok hastalığın önlenmesi ve tedavisinde etkin rol oynayan probiyotiklerin çeşitli besinlerle sürekli olarak vücuda alınması gerekmektedir.Vücuda alındıktan sonra da,beslenebilmeleri için sindirim sisteminden emilmeden bağırsaklara ulaşan lif yapısındaki prebiyotiklere ihtiyaç vardır.Prebiyotikler, probiyotiklerin besin kaynağı olan besinsel lifler prebiyotikler önemlidir.Probiyotik yapımında ve etkinleştirilmesinde de rol alır.İnülin, früktan ve galaktooligosakkarid başlıca prebiyotiklerdir.Yani, çiğ sebze,meyve, tahıl grubu ve kurubaklagil grupları da diyebiliriz.
PROBİYOTİKLERİN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ ?
Karaciğer hastalıkları,kanser,şeker hastalığı,kardiyovasküler hastalıklar ve obezite tedavisinde etkin rol alırlar.Antibiyotik ile ilişkili ishallerin giderilmesinde, beraberinde inflamatuvar bağırsak hastalığı gibi birtakım iltihabi bağırsak hastalıklarda ya da seyahat ishali dediğimiz seyahat sırasında karşılaşılan ishali gidermek için mutlaka kullanılmaktadırlar.Probiyotiklerin etkileri geleneksel olarak mide barsak sağlığı ile ilişkilendirilmesine rağmen insan sağlığı üzerine etkileri son 10 yıllık süreçte giderek artan sayıda araştırma ile kanıtlanmıştır. Bağışıklık sistemini güçlendirmek, ürogenital ve solunum yolları enfeksiyonlarının tedavisi ya da önlenmesi, allerji, atopik hastalıklar ve kanseri önlemek, yaşlanmayı geciktirmek, otizm bulgularını, diabetes mellituslu hastaların tedavilerini ve depresyonu hafifletmek gibi amaçlarla da kullanılmışlardır. Ağız sağlığı ile ilgili çalışmalar sınırlı olmakla birlikte bu konuda da probiyotiklerin koruyucu etkileri ile ilgili çalışmalar bulunmaktadır.
PROBİYOTİKLER HANGİ BESİN, YİYECEK VE İÇECEKLERDE BULUNUR?
Fermente yiyecekler dediğimiz özellikle de süt ve sütten yapılan fermente ürünler probiyotik içeriği en yüksek olan besinler ve yiyeceklerdir.Özellikle yoğurt, kefir, ayran, süzme peynir, ekşi krema, boza, süt asidi ve yağı probiyotikten zengin besinlerdir.Peki,fermente besinlerin hepsine probiyotik besin diyebilir miyiz? Hayır.Süt ve sütten yapılan ürünler probiyotik bakterileri içermektedir.Örneğin turşu ve tarhana, içinde yararlı bakterileri bulundurur ancak probiyotik değillerdir.Bu nedenle turşuyu probiyotik besin olarak değil, bir çeşni verici olarak kullanabiliriz.
PROBİYOTİK KAYBI
Aşırı miktarda basit şeker tüketimi bağırsaklarda bulunan probiyotiklerin miktarını azaltmaktadır. Doğum kontrol hapları, antibiyotik gibi ilaçların aşırı kullanımı da bağırsak florasını bozmakta ve dolayısıyla probiyotiklerin miktarını azaltmaktadır.Probiyotikleri koruyup desteklemenin bir yolu yanlış beslenme ve gereksiz ilaç kullanımından uzak durmaktır.
PROBİYOTİKLERİN ZARARLARI VAR MIDIR?
Probiyotik alımı doğal besinler yerine özellikle besin takviyesi yani suplementasyon yoluyla alımda bir anda arttırılırsa karında şişkinlik, gaz sancısı ve kramplara neden olabilmektedirler. Bu sebeple ilaç, kapsül yada toz gibi destek ürünleri sadece doğal yollar ile gereksinimin karşılanamadığı durumlarda kullanılmalıdır.
Sonuç olarak vücut için son derece yararlı olan bu bakterilere beslenmemizde muhakkak yer vermeliyiz.Sağlıklı günler dilerim.